INFORMATICS

Czym są portfele kryptowalutowe

W dużym uproszczeniu portfel kryptowalutowy jest narzędziem, które można wykorzystać do interakcji z siecią blockchain. Portfele można podzielić na trzy główne grupy: portfele typu aplikacje (ang. software wallet), portfele sprzętowe (ang. hardware wallet) oraz portfele papierowe (ang. paper wallet). W zależności od swojego przeznaczenia, portfele można również dodatkowo podzielić na portfele gorące (ang. hot wallet) oraz portfele zimne (ang. cold wallet).

Prym w świecie kryptowalut i technologii blockchain obecnie wiodą portfele typu aplikacje z uwagi na to, iż są po prostu wygodniejsze od dedykowanych portfeli sprzętowych. Portfele sprzętowe okazują się jednak najbezpieczniejszą formą przechowywania cyfrowych aktywów. Portfele papierowe natomiast, to nic innego jak dane dostępowe do środków w postaci kryptowalut wydrukowane na kartce papieru. Ta forma przechowywania środków uznawana jest  jednak już za przestarzałą i nie do końca bezpieczną.

Jak działają portfele do przechowywania kryptowalut?

Wbrew powszechnemu przekonaniu w portfelach kryptowalutowych bezpośrednio nie są przechowywane żadne aktywa (środki; kryptowaluty; tokeny). Zapewniają one natomiast dostęp do narzędzi potrzebnych do interakcji tych środków z siecią blockchain, co z kolei pozwala zarządzać cyfrowymi aktywami. Innymi słowy, portfele te są w stanie generować informacje niezbędne do wysyłania i odbierania kryptowalut za pośrednictwem transakcji blockchain. Na informacje te składają się m.in jedna para lub więcej kluczy publicznych i prywatnych

Portfel do przechowywania danej kryptowaluty zawiera w sobie tzw. adres publiczny, który jest alfanumerycznym identyfikatorem generowanym na podstawie klucza publicznego i prywatnego. Adres ten, to w istocie konkretna „lokalizacja” w łańcuchu bloków na którą można wysyłać środki. Dzięki temu bez obaw możesz dzielić się z innymi swoim adresem publicznym - aby móc otrzymywać od nich fundusze - ale nigdy nie powinieneś nikomu ujawniać swojego klucza prywatnego.

Klucz prywatny daje Ci pełen dostęp do środków w postaci kryptowalut, niezależnie od tego z jakiego portfela skorzystasz - pod warunkiem, że obsługuje on wskazaną sieć blockchain. Tym samym nawet jeśli Twój komputer lub smartfon na którym był zainstalowany portfel z Twoimi kryptowalutami zostanie utracony lub co gorsza skradziony, to nadal możesz uzyskać dostęp do swoich środków z poziomu innego urządzenia - o ile dalej posiadasz klucz prywatny (lub tzw. seed phrase). Co ważne, środki w postaci kryptowalut nigdy nie opuszczają sieci blockchain, a są po prostu przenoszone z jednego adresu na drugi. 

Gorące vs. zimne portfele

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, portfele do przechowywania kryptowalut można również dodatkowo podzielić na portfele „gorące” lub „zimne” - w zależności od sposobu ich działania.

Gorący portfel to dowolny portfel, który jest w jakiś sposób połączony z Internetem. Dla przykładu, po rejestracji na Binance otrzymujesz swój indywidualny adres do wpłat danej kryptowaluty na który następnie przesyłasz swoje środki, aby móc nimi handlować. To właśnie przykład gorącego portfela. Gorące portfele są dość łatwe w skonfigurowaniu, a fundusze na nich zdeponowane są szybko i łatwo dostępne, dzięki czemu ten typ portfeli jest najczęstszym wyborem traderów i aktywnych użytkowników kryptowalut.

Zimny portfel natomiast nie posiada żadnego połączenia z siecią Internet. Główną rolę w przypadku zimnych portfeli gra fizyczny nośnik na którym w trybie offline przechowywane są klucze dostępowe do środków. Brak połączenia z siecią internet sprawia, że cold wallet jest zdecydowanie bezpieczniejszy od hot walletu. Zimny portfel w świecie kryptowalut znany jest również pod nazwą cold storage. Ten typ portfela jest najczęściej wybierany przez inwestorów długoterminowych i „HODLerów”.

W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa środków swoich użytkowników, Binance przetrzymuje jedynie niewielki procent tych środków na gorących portfelach. Pozostała część jest przechowywana na wielu rozproszonych portfelach typu cold wallet, które są stale odłączone od Internetu. Przy tej okazji warto zauważyć, iż niedawno uruchomiona giełda Binance DEX jest idealną alternatywą dla użytkowników, którzy wolą nie trzymać swoich środków na giełdzie. Binance DEX jest zdecentralizowaną platformą handlową dającą całkowitą kontrolę nad kluczami prywatnymi przy jednoczesnej możliwości handlu bezpośrednio z zimnych portfeli lub portfeli sprzętowych. Na żadnym etapie handlu kryptowaluty nie wchodzą w posiadanie giełdy.

Portfele programowe (aplikacje)

Istnieje wiele różnych typów portfeli programowych, a każdy z nich ma swoje unikalne cechy. Zdecydowana większość jest w jakiś sposób połączona z siecią Internet (a więc są to gorące portfele). Poniżej pokrótce opisaliśmy najbardziej popularne typy portfeli programowych: portfele internetowe, desktopowe i mobilne.

Portfele internetowe (przeglądarkowe)

Portfele przeglądarkowe umożliwiają Ci uzyskanie dostępu do sieci blockchain za pośrednictwem zainstalowanej na Twoim komputerze/urządzeniu mobilnym przeglądarki Internetowej, bez konieczności pobierania lub instalowania dodatkowych aplikacji. Portfelami internetowymi są zarówno portfele giełdowe, jak i portfele dostarczane przez zespoły odpowiedzialne za dane kryptowaluty (a więc najczęściej osadzone na ich stronie internetowej projektu).

W większości przypadków portfel internetowy daje możliwość wygenerowania nowego adresu lub ustalenia hasła do automatycznie wygenerowanego adresu. Co jednak ważne, niektórzy dostawcy takich usług samodzielnie zarządzają kluczami prywatnymi i przechowują je w Twoim imieniu. Chociaż może wydawać się to wygodniejsze dla niedoświadczonych użytkowników, to zdecydowanie nie polecamy korzystania z takiej praktyki. W świecie kryptowalut i technologii blockchain obowiązuje pewna podstawowa zasada: Jeżeli nie masz dostępu do kluczy prywatnych, to środki tak naprawdę nie są Twoje - pieczę nad nimi powierzasz komuś innemu. Jak bardzo jesteś w stanie zaufać stronie trzeciej w kwestii Twoich funduszy?
Aby rozwiązać ten problem, wiele portfeli internetowych umożliwia już samodzielne zarządzanie kluczami oraz dostępem do środków przy użyciu wielu podpisów (ang. multi-signatures). Przed wyborem portfela do przechowywania Twoich środków, najlepiej zapoznaj się z zasadami jego działania i wszelkimi kwestiami bezpieczeństwa.

Korzystając z giełd kryptowalut, rozważ aktywowanie wszelkich dodatkowych narzędzi lub ustawień służących ochronie Twojego konta. Binance oferuje kilka dodatkowych funkcji bezpieczeństwa, takich jak m.in zarządzanie urządzeniami z dostępem do konta, dwuskładnikowe uwierzytelnianie (2FA), kod anty-phishingowy czy lista zaufanych adresów do wypłat. Dla własnego bezpieczeństwa rozważ włączenie ich wszystkich.

Portfele komputerowe

Jak wskazuje już sama nazwa, portfel komputerowy to oprogramowanie, które pobierasz i uruchamiasz lokalnie na swoim komputerze. W przeciwieństwie do niektórych wersji portfeli internetowych, portfele komputerowe dają pełną kontrolę nad kluczami i przypisanych do nich środków. Podczas tworzenia nowego portfela komputerowego oprogramowanie najczęściej tworzy specjalny plik o nazwie „wallet.dat”. Plik ten zawiera informacje o kluczu prywatnym i używany jest do uzyskania dostępu do środków, dlatego ważne jest aby go odpowiednio zaszyfrować - najczęściej przy użyciu hasła dostępowego.

Po zaszyfrowaniu pliku portfela, przy każdym uruchomieniu oprogramowania i w celu wykonania jakiejkolwiek operacji na przypisanych do niego środkach wymagane będzie podanie hasła. Jeśli zgubisz ten plik lub zapomnisz hasła, najprawdopodobniej utracisz dostęp do swoich środków.

To właśnie dlatego tak ważne jest aby wykonać co najmniej jedną kopię zapasową pliku wallet.dat i przechowywać ją w bezpiecznym miejscu. Warto również zadbać o odpowiednie przechowywanie klucza prywatnego czy seed phrase. Dzięki nim dostęp do swoich środków uzyskasz również na innych urządzeniach, na wypadek gdyby Twój komputer przestał działać lub stał się w jakiś sposób niedostępny.

Ogólnie rzecz ujmując portfele komputerowe mogą być uważane za bezpieczniejsze od większości portfeli internetowych, ale przy ich korzystaniu należy mieć pewność, iż komputer jest wolny od zagrożeń w postaci wirusów czy złośliwego oprogramowania.

Portfele mobilne

Portfele mobilne działają podobnie do swoich odpowiedników na komputery, ale zaprojektowane są jako specjalnie aplikacje na smartfony lub urządzenia mobilne. Są one dość wygodne, ponieważ umożliwiają wysyłanie i odbieranie kryptowalut m.in dzięki wykorzystaniu kodów QR.

Portfele mobilne okazują się szczególnie przydatne do przeprowadzania codziennych transakcji i płatności, co czyni je realną bramą do wykorzystania Bitcoinów, BNB i innych kryptowalut do użytku w świecie rzeczywistym. Trust Wallet jest jednym z przykładów mobilnego portfela, który możemy Ci polecić.

Jednak podobnie jak w przypadku komputerów, urządzenia mobilne również są podatne na wirusy i infekcje złośliwym oprogramowaniem. Z tego powodu zawsze zalecamy szyfrowanie portfeli niezależnie od urządzenia oraz od wielkości środków do nich przypisanych, jak rónież i tworzenie kopii zapasowych kluczy prywatnych, aby w przypadku utraty lub uszkodzenia smartfonu dalej móc korzystać z nagromadzonych funduszy..

Portfele sprzętowe

Portfele sprzętowe, to nic innego jak urządzenia elektroniczne, które wykorzystują algorytmy służące do generowania liczb losowych (RNG) do tworzenia par kluczy publicznych i prywatnych. Klucze te są przechowywane w samym urządzeniu, które z kolei nie jest połączone z siecią Internet. Portfele sprzętowe przez wielu klasyfikowane są jako zimne portfele i stanowią zdecydowanie bezpieczniejszą alternatywę dla portfeli mobilnych czy komputerowych. 

Portfele sprzętowe oferują wyższy poziom bezpieczeństwa przed atakami hackerskimi dokonywanymi online, ale mogą stanowić realne zagrożenie, jeśli implementacja oprogramowania układowego przez ich producenta nie zostanie wykonana prawidłowo. Ponadto portfele sprzętowe są mniej przyjazne dla użytkownika końcowego, a dostęp do funduszy do nich przypisanych jest trudniejszy w porównaniu z na przykład gorącymi portfelami.

Giełda Binance DEX umożliwia uzyskanie bezpośredniego połączenia wybranych portfeli sprzętowych z platformą handlową. Dzięki temu klucze prywatne nigdy nie opuszczają urządzenia na którym przechowywane są środki użytkownika. Niektórzy dostawcy usług portfeli internetowych oferują już podobne usługi, umożliwiając podłączanie portfeli sprzętowych za pośrednictwem przeglądarki do portfeli internetowych.

Jeśli planujesz trzymać swoje kryptowaluty przez długi czas lub jeśli posiadasz duże ilości kryptowalut lub tokenów, to powinieneś rozważyć kupno portfela sprzętowego. Większość obecnie dostępnych na rynku portfeli sprzętowych umożliwia skonfigurowanie specjalnego kodu PIN (tak jak w smartfonie) w celu dodatkowej ochrony urządzenia, a także wygenerowania zapasowych kluczy (zwrotów), które można wykorzystać w przypadku utraty urządzenia do ponownego uzyskania dostępu do środków. 

Portfele papierowe

Portfel papierowy, to po prostu kartka papieru na której zapisany lub wydrukowany jest klucz publiczny i klucz prywatny - najczęściej w formie kodów QR. Kody te mogą być następnie zeskanowane w celu wykonania transakcji.

Niektóre strony służące do generowania portfeli papierowych dają możliwość pobrania specjalnego kodu komputerowego w celu wygenerowania nowych adresów i kluczy w trybie offline. To sprawia, że portfele wygenerowane w ten sposób są bardzo odporne na ataki hakerskie i mogą być uważane za alternatywę dla cold walletów.

Mimo to, biorąc pod uwagę liczne wady jakimi cechują się portfele papierowe, obecnie uważane są one za niebezpieczne i nie jest zalecane posługiwanie się nimi.. Jeżeli mimo to uważasz, że taka forma przechowywania środków Ci odpowiada, to ważne jest abyś poznał ich potencjalne wady i zagrożenia. Główną wadą portfeli papierowych jest to, że nie nadają się one do wysyłania środków w częściach, a jedynie w całości.

Dla przykładu wyobraź sobie, że właśnie wygenerowałeś portfel papierowy i za pośrednictwem wielu transakcji w sieci Bitcoin zasiliłeś go ostatecznie kwotą 10 BTC. Jeśli po jakimś czasie zdecydujesz się wydać 2 BTC, to najpierw powinieneś wysłać wszystkie 10 BTC na inny rodzaj portfela (np. portfel komputerowy), a dopiero potem wydać część środków (2 BTC). Po wydaniu 2 BTC możesz powrotnie wysłać 8 BTC na adres nowego portfela papierowego, choć lepszym wyborem będzie zdecydowanie wysłanie tych środków na nowy adres portfela sprzętowego lub programowego.

Z technicznego punktu widzenia, jeśli zaimportujesz klucz prywatny z portfela papierowego do portfela komputerowego i wydasz tylko część środków, pozostałe środki zostaną wysłane na tzw. „change address”, który jest automatycznie generowany przez protokół Bitcoin. Jeśli nie ustawisz ręcznie adresu “change” na taki, który kontrolujesz, to najprawdopodobniej bezpowrotnie stracisz te środki.

Większość obecnie istniejących portfeli programowych ma już zaimplementowaną funkcjonalność zarządzania adresami “change” i przy wykonywaniu transakcji z części środków, są w stanie przesłać pozostałe fundusze na adres “change” kontrolowany przez aplikację. Przy tej okazji warto również zapamiętać, że portfel papierowy zostaje opróżniony po wykonaniu jakiejkolwiek transakcji - niezależnie od kwoty. Jego ponowny użytek nie jest zalecany.

Znaczenie kopii zapasowych

Utrata dostępu do portfela kryptowalutego może okazać się bardzo kosztowna. Dlatego tak ważne jest regularne tworzenie kopii zapasowych. W wielu przypadkach można to osiągnąć po prostu kopiując na inny nośnik plik wallet.dat lub zapisując seed phrase. Ogólnie rzecz ujmując seed phrase działają na podobnej zasadzie jak klucze prywatne, ale na ogół są łatwiejsze do zarządzania i zapamiętania. Jeśli zdecydowałeś się zaszyfrowanie swojego portfela, pamiętaj również o utworzeniu kopii zapasowej hasła do odszyfrowania.